Gion Matsuri (祇園祭り) część 1

Yasaka Jinja w Kioto (八坂神社, 京都)

Gion matsuri... 

... czyli 祇園祭り z Kioto jest jednym z najbardziej znanych i największych festiwali japońskich. Już jego długość - trwa bowiem cały lipiec - robi wrażenie. W tym czasie jest dostępnych wiele wydarzeń z nim związanych. Główne z nich odbywają się w chramie Yasaka Jinja (八坂神社) oraz dzielnicy Gion (祇園), chociaż całe Kioto poddaje się festiwalowemu nastrojowi. Ze względu na swoją długość podzielony on jest na dwa okresy "wczesnofestiwalowy" (saki matsuri 前祭) i "pofestiwalowy" (ato matsuri 後祭), a dniem kulminacyjnym tych okresów jest 17 i 24 lipca, gdy odbywa się parada trzydziestu trzech wozów. Inną nazwą tego festiwalu (albo drugim festiwalem odbywającym się w tym samym czasie) jest Festiwal Składanych Parawanów, czyli Byoubu Matsuri (屏風祭). Można wtedy podziwiać pięknie zdobione składane parawany i oraz inne skarby, które były dziedziczone przez wieki i są wystawione na widok publiczny.

Źródło

W 869 roku w czasie, gdy stolicą Japonii było Kioto - kraj został dotknięty okropną plagą. W nadziei na ratunek z niebios ówczesny cesarz wysłał posła do chramu Yasaka i nakazał rozpoczęcie intensywnych modlitw w tej intencji. Polecił również ustawienie 66 halabard reprezentujących 66 prowincji w kraju. Dlaczego wybrano akurat ten chram? Wierzono bowiem, że czczony w niej Gozu-Tennou (牛頭天王) to inaczej nazywany Brat Bogini Słońca (Susanoo No Mikoto 素戔嗚尊) i jego duch pozostawał w kilku świętych powozach należących do chramu. Miał on też mieć szczególną moc mogącą zwalczyć zarazę, dlatego owe powozy zostały zaciągnięte przez młodych mężczyzn do centrum miasta, a także do pobliskich gospodarstw. W efekcie rytuałów lud został pobłogosławiony i plaga odpuściła. Z wdzięczności Kiotojczycy postanowili w roku 970, że od tej pory przeprowadzać będą tą ceremonię, co roku. Jedynie wojny w późnej części XV wieku uniemożliwiły im kontynuowanie tradycji.

Ludzie od początku starali się dodać atrakcyjności widowisku parad wozów. W okresie rządów Tokugawów w XVII wieku zostały one ozdobione skarbami i ozdobami przywiezionymi z Chin, Persji, Korei, Holandii, Francji i wielu innych krajów.

Plan przebiegu festiwalu

Przed wyjazdem do Kioto szukałam długo planów przebiegu Festiwalu Gion, ale wszędzie podawano tylko ogólne informacje. O tym kiedy odbędą się parady dowiedziałam się tuż przed wyjazdem, więc niestety nie mogłam wziąć w nich udziału :( Większe i mniejsze wydarzenia odbywają się przez cały miesiąc lipiec, ale oto lista tych najważniejszych:

Sakimatsuri　前祭	Atomatsuri　後祭
2 lipiec - Kujitori-Shiki (くじ取式) Jest to ceremonia losowania kolejności wozów, które przejadą podczas parady. Odbywa się w obecności burmistrza Kioto oraz organizatorów festiwalu.	21-23 lipiec Atomatsuri Yoiyama (後祭宵山) Kolejny zestaw platform przystrojonych latarniami możemy oglądać na ulicach Kioto. Tak samo jak wcześniej mamy też możliwość podziwiania ozdób, jakie zostaną później na nich wykorzystane w specjalnie przygotowanych do tego pomieszczeniach.
10 lipiec, południe - Omukae-Chouchin (お迎え提灯) "Latarnie Powitalne" - parafianie chramu Yasaka wychodzą z latarniami zawieszonymi na długich bambusowych kijach na powitanie świętych powozów. 10 lipiec - Mikoshi-Arai (神輿洗) "Rytuał oczyszczenia świętych powozów" - Najważniejsze powozy, nazywane mikoshi, jeszcze przed ozdobieniem zostają przyprowadzone nad brzegi rzeki Kamogawa przy moście Shijou, gdzie główny kapłan dokonuje ceremonii oczyszczenia.	24 lipiec, godz. 9.30 Atomatsuri Yamahoko-Junkou (後祭山鉾巡行) "Parada platform" - Parada 10 platform odbywa się wzdłuż ulic Oike, Kawaramachi oraz Shijou. 24 lipiec Hanagasa-Junko (花傘巡行) "Parada parasoli ozdobionych kwiatami" 24 lipiec Kankousai (還幸祭) "Procesja świętych palankinów" - Ok. godz. 17.00 trzy mikoshi zostają poniesione na ramionach młodych mężczyzn do Yasaka Jinja.
14-16 lipiec - Sakimatsuri Yoiyama (前祭宵山) Chodniki oraz festiwalowe platformy są pięknie ozdobione latarniami. Wieczorami są one oświetlane, a gra muzyków z wozów rozbrzmiewa w powietrzu. Przy każdym powozie jest przygotowany pokój, w którym można zobaczyć skarby, jakimi będzie ozdobiona podczas parady. Na niektóre jest też możliwość wejścia za odpowiednią opłatą.	28 lipiec Mikoshi-Arai (神輿洗) "Rytuał oczyszczenia świętych palankinów" - Oficjalne zakończenie festiwalu Gion. Mikoshi są przeniesione nad rzekę przy moście Shijou i dokonuje się ceremonia oczyszczenia. Potem z powrotem odniesione zostają do chramu Yasaka i czekają tam do przyszłego roku na kolejne Gion Matsuri!
17 lipiec, godz. 9.00 Sakimatsuri Yamahoko-Junkou (前祭山鉾巡行) "Parada platform" - Parada 23 platform prezentowana jest wzdłuż ulic Shijou, Kawaramachi, oraz Oike. Piękne dekoracje wyglądają jeszcze bardziej olśniewająco, gdy dopisze pogoda i jasne, letnie słońce. 17 lipiec - Shinkousai (神幸祭) "Procesja świętych palankinów" - Ok. godz. 16.00 trzy mikoshi zostają poniesione na ramionach młodych mężczyzn od Yasaka Jinja. Każdy z nich uważa swoją pozycję za ogromny zaszczyt.

Trasa parady platform na Sakimatsuri 

Trasa parady platform oraz parady Hanagasa na Atomatsuri

Przed i po festiwalu? Odrodzenie tradycji

Tak jak wspominałam wcześniej Festiwal Gion możemy podzielić na dwa okresy: wczesnofestiwalowy i pofestiwalowy. Każdy z nich ma swoje własne parady platform i pochody z mikoshi.

Czas festiwalu w japońskiej tradycji to taka magiczna chwila, kiedy bóstwo zamieszkujące konkretną świątynię postanawia opuścić swoją samotnię i ruszyć do ludu. Aby tego dokonać kami (神 - bóstwo) ze świątyni głównej zostaje przetransferowane do świątynki przenośnej, czyli mikoshi. Festiwal rozpoczyna się, gdy bóstwo zmienia miejsce zamieszkania, a kończy kiedy wraca ono do oryginalnego. Zatem najważniejsze rytuały, jakie się wtedy odbywają to powitanie i pożegnanie kami. Główną rolę, wtedy gra mikoshi, która zostaje jego domem, aż do zakończenia święta. To w niej opiekuńcze bóstwo niesione na ramionach wiernych zwiedza swoją parafię. Ceremonia przyjścia kami to Shinkousai, a odejścia - Kankousai. W międzyczasie zanim wróci ono do siebie mikoshi ustawiona jest w miejscu zwanym Otabisho.

Podczas Gion Matsuri pochód z mikoshi każdorazowo jest poprzedzany paradą platform, niejako dla podniesienia radosnego nastroju obcowania z bóstwem. Parady sakimatsuri i atomatsuri różnią się nie tylko datami, ale trasami oraz wozami. Jednak nie zawsze tak było, mimo że to wielowiekowa tradycja. W czasie wzrostu ekonomicznego Japonii wzrastał także problem z korkami drogowymi. W roku 1966 roku obydwie parady zostały połączone i miały miejsce 17 lipca, aż do roku 2013. Jednak w roku 2014, aby dać zadośćuczynienia tradycji przywrócono paradzie jej oryginalny kształt. I teraz możemy oglądać to jak wyglądała przez 1000 lat.

Shinkousai i Kankousai

Platformy hoko i hiki yama

Ceremonia Shinkousai (przybywającego bóstwa) rozpoczyna się o 16.00 w Yasaka Jinja. O godz. 18.00 trzy mikoshi wyruszają niesione przez dzielnicę Ujiko, aby trafić do Otabisho, które znajduje się na rogu Shijou i Teramachi. Będą tam przebywać wystawione na widok publiczny, aż do 24 lipca. Tego dnia ok. godz. 17.00 pokonają drogę powrotną do chramu. Kiedy znajdą się na miejscu zostanie dokonana ceremonia Kankousai (odchodzących bóstw),

Festiwalowe platformy
Ogólnie dzielą się na dwa typy: hoko (鉾) - włócznia i yama (山) - góra. Hoko są większe i jest ich tylko 9. Ich waga dochodzi do 12 ton, a wysokość do 8 metrów (nie licząc ozdobnej włóczni, bo jej czubek znajduje się na wysokości ok 25 metrów!). Do zbudowania, ozdabiania, nawigowania i transportowania każdej z platform potrzeba ok. 180 ludzi! Mniejsze 23 platformy yama mają ok. 1,5 tony oraz wysokość 6 metrów. Do nich wystarczy ok 14-24 osób transportujących platformę. 

Same te suche liczby, a co za nimi idzie - ogrom pracy związanej z przygotowaniem wszystkiego, robią wrażenie. 

Jednak najbardziej znaczący jest fakt, że każda z platform opowiada własną historię. Symbolika ozdób zaczerpnięta jest z tradycyjnego japońskiego teatru, pieśni, wierszy. Każda ma też swoją nazwę.