Jest zaliczany do grona "trzydziestu sześciu bogów poezji", otrzymał także dworski tytuł Ason, czyli "szlachetny". W "Zbiorze pieśni japońskich dawnych i nowych" zawarto aż 19 jego wierszy. Odznaczył się także, jako kaligraf. Zachował się do naszych czasów dzwon w świątyni Jingoji w Kioto z napisem wykonanym wedle wzoru, który stworzył. Służył u cesarza Udy.
Zbiór: Zbiór pieśni japońskich dawnych i nowych, dział Miłość (II) nr.559
Temat: miłość (bolesna rozłąka)
Tłumaczenie:
Fale podchodzą
do brzegu w Suminoe...
Czemu ty do mnie
nie podchodzisz? W ścieżkach snu
też kryjesz się przed ludźmi?**
Charakterystyka:
Niegdysiejsze Suminoe leżało kiedyś nad samym morzem, a obecnie jest dzielnicą Osaki o odmienionej nazwie Sumiyoshi. Przed wiekami słynęło przede wszystkim z piękna sosen i było wykorzystywanym w wierszach, jako makura kotoba. Nie tylko jego wspomnienie miało zobrazować piękny, nadmorski brzeg porośnięty bujnie sosnami, lecz przywodzić też skojarzenie z grą słów "matsu koi" - słowo matsu zależnie od zapisu może być rzeczownikiem "sosną", bądź czasownikiem "czekać", a "matsu koi" to dosł. miłość, która będzie czekać.Możemy sobie wyobrazić nawet dość szczegółowo tą scenę...
Fala zbliża się i uderza o brzeg plaży Suminoe, gdzie oprócz sosen, kobieta samotnie czeka na kochanka. Dostała liścik albo umówili się poprzednim razem na kolejną schadzkę, jednak minął już wyznaczony czas i jej niepokój narasta. Nie ma po nim nawet śladu, a do jej serca wkrada się strach. Fala biją o brzeg jedna za drugą, odmierzając czas. Zapada noc (kolejne dwuznaczne słowo, bo "yoru" to "nadchodzić, zbliżać się" i "noc"), ale nawet wtedy nie mogą się spotkać. Ich związek jest tajemnicą. Gdy zobaczyła go za dnia to pośród ludzi nie poświęcił jej, ani jednego spojrzenia - tak jakby jej nie znał. Ale nawet jeśli tylko we śnie to chciałaby móc znowu go ujrzeć.
Zapamiętanie! Wiersz można sobie skrócić do łatwiejszego w zapamiętaniu すみこはゆめをみる, gdzie pogrubieniem zostały zaznaczone początki obu kart. Można spróbować też ułożyć takie zdanie po polsku: sumienia nie masz Jurek! Choć może być to trudniejsze :P I bardziej niebezpieczne, bo kart torifuda zaczynających się od yu jest kilka.
Można sobie łatwo skojarzyć jej imię z prowincją Ise w Japonii i nie będzie to skojarzenie bezpodstawne, gdyż właśnie tam się urodziła. Pochodziła z rodu Fujiwara i była damą dworu, a także konkubiną wspomnianego wcześniej cesarza Udy. I nie tylko z nim miała romans, ale posiadała bardzo interesujące życie uczuciowe.
Również należy do "trzydziestu sześciu bogów poezji", a zbiór jej wierszy znajduje się w - jakżeby inaczej - "Zbiorze Ise". Poza tym 22 poematy trafiły do "Zbioru pieśni japońskich dawnych i nowych". Sama Ise w swojej epoce była ceniona na równi z Tsurayukim (autor wiersza nr. 35).
Zbiór: Nowy zbiór pieśni japońskich dawnych i nowych, dział Miłość (I), nr. 1094
Temat: miłość (koniec miłości)
Sylabowiec: 4
Tłumaczenie:
Nawet na chwilę,
tak krótką jak źdźbła trzcin
przy brzegu Naniwa,
nie spotkamu się? Chcesz by
tak minęło me życie?
Charakterystyka:
Z tym nie potrafiła się pogodzić. Serce wciąż biło tylko dla niego i choćby tylko raz... Na chwilkę tak krótką jak odcinek pommiędzy kolankami w trzcinie ashi, co porasta brzegi Naniwy (dzisiejsza Osaka, niegdyś słynęła właśnie z pięknego brzegu porośniętego bujnie trzcinami wielokrotnie przedstawianego w historiach miłosnych, gdy los rozdzielał kochanków) to chciałaby móc go zobaczyć... Właśnie odnosząc się do tego obrazu napisała do Takahiry ostatni list-wiersz, prosząc o pożegnalne spotkanie.
Najstarszy syn cesarza Youzeia (autora wiersza nr. 13).
20 jego poematów można znaleźć w "Późniejszym zbiorze pieśni japońskich". Z bratem, Motohirą, zwoływali turnieje poetyckie. Znany był nie tylko z zamiłowania do poezji, ale również z słabości do płci pięknej.
Zbiór: Późniejszy zbiór pieśni japońskich, dział Miłość (V), nr. 961
Temat: miłość (zakazana miłość)
Sylabowiec: 2
Tłumaczenie:
Cierpię, bo wszyscy
już wiedzą; więc choćbym miał
zginąć, jak giną
boje w wodach Naniwy,
chcę cię jeszcze raz spotkać
Charakterystyka:
Tak jak wcześniej wspominałam - Naniwa często była przywoływana, jako symboliczne miejsce spotkania kochanków po długiej rozłące. W tym wierszu zawarty też jest inny symbol - boje, a dokładniej tyczki wodne, służące do wyznaczania toru wodnego na zatoce Naniwa. W języku japońskim zwą się みおつくし, co przywodzi na myśl zwrot みをつくし (choćby zginąć).
Zapamiętanie! Japoński podręcznik proponuje skrócenie do: わびてみをつくしても. Uwaga! Należy też zauważyć, że w wierszu 88 znajduje się podobny zwrot (みをつくしてや) i mogą się one mylić.
Nosił świeckie imię Yoshimine no Harutoshi i był synem poety-mnicha Henjou (wiersz nr. 36). Można powiedzieć, że poszedł w ślady ojca, bo sam również nie dość, że poeta, mnich to wiersze obu zamieszczono w "Zbiorze z Ogury". Należał do "trzydzieściu sześciu bogów poezji". W antologiach sygnowanych cesarskim patronatem zamieszczono aż 60 jego wierszy. Zajmował się również kaligrafią.
Zbiór: Zbiór pieśni japońskich dawnych i nowych
Temat: miłość
Sylabowiec: 3
Tłumaczenie:
"Idę do ciebie":
tak właśnie powiedziałeś.
I doczekałam się -
lecz księżyca, o świcie
długiej, jesiennej nocy.
Charakterystyka:
Pan Sosei może i był mnichem, lecz piszac ten wiersz postawił się na miejscu kobiety, co dość często praktywali pisarze w epoce Heian. Otóż w ówczesnym czasie kobiety mogły tylko czekać na odwiedziny kochanka, czy męża. Mieszkali oni osobno - w osobnych pałacach, w odosobnionych częściach mieszkalnych jednego kompleksu - odległość była bez znaczenia, bo kobieta sama nie mogła przyjść do ukochanego.
I tu mamy właśnie taką bohaterkę. "Idę do ciebie" napisał jej w liściku, który napełnił jej serce ekscytacją i otuchą. Tak bardzo ją to ucieszyło... Tylko, że minął dzień. I noc. Księżyc wisi nisko na niebie, które już rumieni się w pierwszych promieniach świtu... A jego nie ma.
Interpretować ten wiersz można na dwa sposoby, jako "historię jednej nocy", bądź "historię wielu nocy". Kobieta mogła czekać przez całą noc, aż do świtu, albo powtarzać to co noc przez długie miesiące, aż nie nadeszła jesień (bowiem 長月 to jednocześnie "jesienny księżyc/jesienny wieczór" i zwrócenie uwagi na to, że czeka ona długo / długie miesiące,bo część 長 od 長い to przymiotnik "długo", a to 月 "księżyc/miesiąc")
Członek "sześciu nieśmiertelnych poetów" i "trzydziestu sześciu bogów poezji". Niestety nie zachował się żaden zbiór jego poezji, a w antologiach przetrwało tylko sześć wierszy. Wysoko ceniony za swoją poezję, ale nie posiadał szczególnej pozycji na dworze. Kiedy jechał objąć pozycję na prowincji Mikawa, do wspólnej podróży zaprosił poetkę Ono no Komachi (wiersz nr. 9)
Zbiór: Zbiór pieśni japońskich dawnych i nowych, dział Jesień (II), nr. 249
Temat: jesień
Sylabowiec: 1
Tłumaczenie:
Gdy tylko powiał,
jesienne trawy i drzew
liście więdną, schną:
nic dziwnego, że wichrem
zwią tego, co w górach wieje
Charakterystyka:
Ten wiersz w japońskiej wersji jest jedną wielką grą słowną. Przede wszystkim słowo arashi (wicher, burza) jest zapisane znakiem 嵐, który składa się z 山 (góra) i 風 (wiatr), stąd wspomniany "wiatr z gór". Jednocześnie przymiotnik arashii to "gwałtowny, silny, szorstki", a czasownik arasu to "niszczeć, schnąć". Dlatego też takie działanie zapewne miał jesienny wiatr na trawy i drzewa.
Dostał się do kręgu poetów wymienionych w "średniowiecznych trzydzieściu sześciu bogach poezji" - liście ułożonej w trakcie epoki Kamakura przez Fujiwarę no Norikane i naśladującą wcześniejszą z epoki Heian autorstwa Fujiwary no Kintou.
Nie tylko poeta, ale również konfucjonista i znawca poezji chińskiej (wiele jego wierszy nawiązuje do kultury Chin, zwłąszcza do utworów podziwianego przez Japończyków Bai Juyi, jap. Haku Kyoi). Był bratankiem Ariwary no Narahiry (wiersz nr. 17) i Yukihiry (wiersz nr.16). W 894 r. przedłożył cesarzowi Udzie swój zbiór poezji. W cesarskich antologiach zawarto 20 jego wierszy.
Był urzędnikiem średniej rangi i wspoółpracował przy tworzeniu kodeksu praw ery Jougan (859-877 r.)
Zbiór: Zbiór pieśni japońskich dawnych i nowych, dział Jesień (I), nr. 193
Temat: jesień
Sylabowiec: 2
Tłumaczenie:
Gdy widzę księżyc,
tak wiele myśli smutnych
rodzi się w sercu,
chociaż wiem, że ta jesień
przyszła nie tylko do mnie...
Charakterystyka:
Wiersz ten został ułożony na potrzeby turnieju poetyckiego, ale jak zauważyli dawni komentatorzy - znawca poezji chińskiej, jakim był Chisato odniósł się w nim nie tylko do panującej ówcześnie melancholii i jesieni, ale także utworu Haku Kyoi. W poemacie Chińczyka padają słowa: "(...) przyszła jesień. Tylko dla mnie jest ona taka długa (...)". Odniósł się do nich, ale zmienił ich znaczenie, oddając poczucie smutku towarzyszące spoglądaniu na jesuenny księżyc, które udzielało się jego towarzyszom.
pl.
|
kanji
|
romaji
|
Zbiór pieśni japońskich dawnych i nowych
|
古今和歌集
|
kokin-waka-shuu
|
Nowy zbiór pieśni japońskich dawnych i nowych
|
新古今和歌集
|
shin-kokin-waka-shuu
|
Późniejszy zbiór pieśni japońskich
|
後撰和歌集
|
gosen-waka-shuu
|
Fujiwara no Toshiyuki (Ason)
|
藤原敏行朝臣
|
|
Ise
|
伊勢
|
|
Motoyoshi (Shinnou)
|
元良親王
|
|
Sosei (Houshi)
|
素性法師
|
|
Fun'ya no Yasuhide
|
文屋康秀
|
|
Ooe no Chisato
|
大江千里
|
|
szlachenty
|
朝臣
|
Ason
|
książę krwi
|
親王
|
Shinnou
|
znawca prawa
|
法師
|
Houshi
|
Suminoe
|
住の江
|
|
Osaka
|
大阪市
|
|
Sumiyoshi
|
住吉区
|
|
makura kotoba
|
枕詞
|
|
czekająca miłość
|
待つ恋
|
matsu koi
|
sosna
|
松
|
matsu
|
świątyni Jingoji
|
jingoji
|
|
36 bogów poezji
|
三十六仙
|
sanjuu rokkasen
|
Zbiór Ise
|
ise-shuu
|
|
Fujiwara Atsuko
|
藤原温子
|
|
Fujiwara Takahira
|
藤原 仲平
|
|
zatoka Naniwy
|
難波潟
|
naniwa gata
|
trzcina
|
葦
|
ashi
|
zatoka Naniwy
|
難波江
|
naniwa e
|
Zbiór księcia Motoyoshiego
|
元良親王集
|
motoyoshi shinnou-shuu
|
sześciu nieśmiertelnych poetów
|
六歌仙
|
rokkasen
|
burza, wicher
|
嵐
|
arashi
|
gwałtowny, silny
|
荒らしい
|
arashii
|
niszczyć, schnąć
|
荒らす
|
arasu
|
Średniowiecznych trzydziestu sześciu bogów poezji
|
中古三十六歌仙
|
|
Ariwara no Narihira
|
在原業平
|
|
Ariwara no Yukihira
|
在原行平
|
|
Fujiwara no Norikane
|
藤原範兼
|
|
Fujiwara no Kinou
|
藤原 公任
|
** Wszystkie tłumaczenia wierszy pochodzą z książki pani prof. Anny Zalewskiej, którą podałam w bibliografii. Mi niestety jeszcze brakuje umiejętności, żeby łapać się za starojapoński :P Polecam!
Bibliografia:
Wikipedia
Mikołaj Melanowicz, "Historia literatury japońskiej" Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012
吉海直人,まんが百人一首大辞典, 西東社Fujiwara no Teika (Anna Zalewska), "Ogura hyakunin isshu, czyli Zbiór z Ogura - po jednym wierszu od stu poetów", Biblioteka fundacji imienia Takashimy, Poznań 2008
